پوشش اخبار اوکراین در صابرین؛ تقدیم از روسیه با عشق؟
درباره نویسنده
همزمان با بهبود فنی کانال خبری صابرین وابسته به شبه‌نظامیان، پوشش بحران اوکراین از سوی این کانال حتی از افراطی‌ترین رسانه‌های طرفدار روسیه در عراق فراتر رفت.
از آغاز بحران اوکراین، رسانه‌های مقاومت عراق با افزایش چشمگیر در تعداد پُست‌هایی همراه بوده که توجیهات روسیه را منتشر می‌کنند یا نشانه دلبستگی به پرزیدنت پوتین هستند و از محتوایی استفاده می‌کنند که منابع روسی انتشار داده‌اند. آیا روسیه مخاطبان و نفوذ رسانه‌های عامه‌پسندی مثل صابرین نیوز را در اختیار گرفته تا عملیات خبرسازی جهانی خود را در مورد جنگ اوکراین تقویت کند؟ یا صابرین و کلا مقاومت عراق آنقدر با جهان‌بینی روسیه همراستا هستند که این پوشش چشمگیر بدون هماهنگی خاصی رخ داده است؟
حمایت زودهنگام صابرین از روسیه
از روزهای آغازین بحران اوکراین در ژانویه و اوایل فوریه، حساب‌های وابسته به رسانه‌های اجتماعی پرنفوذ و وابسته به شبه‌نظامیانِ تحت حمایت ایران شروع به انتشار پروپاگاندای روسیه کردند، و روایتی را شکل دادند که به تهاجم قریب‌الوقوع روسیه در نظر مخاطبان خاورمیانه‌ای مشروعیت می‌بخشید. صابرین از همان ابتدا علاقه زیادی از خود نشان می‌داد و از مدت‌ها پیش از آنکه بقیه کانال‌های شبه‌نظامی توجهی نشان دهند، پوشش تدارکات جنگی روسیه را آغاز کرده بود. مثلا از «تحریکات» ادعایی اوکراینی‌ها علیه روسیه صحبت می‌کرد و مدعی می‌شد که «غرب بیشتر از روسیه خواهان جنگ است»، و از اصطلاحاتی استفاده می‌کرد که اوکراین و غرب را متجاوز نشان دهد.
با تشدید جنگ، صابرین کماکان از هر بازی روسیه حمایت کرد، از جمله تصمیم پوتین مبنی بر به رسمیت‌شناختن قلمرو جدایی‌خواهان دونتسک و لوهانسک. در واقع، پوشش سراسر تملق‌آمیز صابرین بیشتر از حتی پوشش خبری ایران، جنبش حوثی یمن، یا شبه‌نظامیان کتائب حزب‌الله ــ‌که بارها درباره ماهیت پرخطر و بی‌نتیجه قمار پوتین حرف زدند‌ــ مبرا از چون-و-چرا بود.
تبدیل شدن به بلندگوی پروپاگاندای روسیه
بعد از آغاز تهاجم در ۲۴ فوریه، صابرین عملیات اطلاع‌رسانی خود در طرفداری از روسیه را تشدید کرد، و بیشترِ پوشش خبری خود را به جنگ اختصاص داد. از آن زمان، این کانال صدها پُست درباره روسیه با تمرکز ویژه بر موفقیت‌های میدان جنگ (واقعی یا دروغین) منتشر کرده است. در ۲۶ فوریه، صابرین ویدیویی از «خلاصه اخبار» پُست کرد که در آن کلیپ‌هایی از نیروهای روسیه را در حال بمباران اوکراین نشان می‌داد و، در میانه، کلیپ‌هایی از زنان جوان روسی دیده می‌شد که به صابرین به زبان روسی درود می فرستادند. در زیرنویس کلیپ به زبان‌های عربی، روسی، انگلیسی، و فارسی نوشته بود: «همه صابرین نیوز را تماشا می‌کنند.»
این کانال کماکان به‌طور روزانه خوراک‌مایه‌ای از پُست‌ها، تصاویر و ویدیو برای پوشش جنگ منتشر کرده است. یک نمونه چشمگیر، ویدیویی در ۲۲ مارس به انگلیسی بود که گزارشگر صابرین را در حال ارائه گزارشی ویدئویی نشان می‌داد که در کریمه تحت اشغال روسیه فیلمبرداری شده بود. گزارشگر مزبور که کریمه را «خاک روسیه» می‌خواند، مدعی شد که «ما اینجا هستیم تا حقیقت را درباره آنچه در اوکراین در حال وقوع است به شما بگوییم». او افزود: «این مکان آرام است چون بیشتر از هشت سال پیش، روسیه به اینجا آمد و به مردم روس کمک کرد.» در زیرنویس (به عربی و روسی) آمده بود که: «از پروپاگاندای سی.ان.ان و دروغ‌های بی.بی.سی بر حذر باشید.»
همزمانی پرسش‌برانگیز در ارتقای فنی صابرین
ویدیوی ۲۲ مارس، گذشته از آنکه شاهدی بود از بازتاب پروپاگاندای روسیه از سوی صابرین، همین‌طور نشان‌دهنده جهشی در توانمندی این کانال هم بود. قبلا، عمده پوشش صابرین بر پُست‌های کوتاه‌تر در شبکه‌های اجتماعی و ارائه اطلاعات تازه از طریق تلگرام و توئیتر متمرکز بود، ولی این ویدیوی جدید حاکی از یک توسعه محتمل است که شاید با تزریق پول و/یا کمک فنی صورت گرفته است. علاوه بر این، توانایی صابرین در به‌کارگیری یک گزارشگر در کریمه می‌تواند نشانه‌ای از رابطه کاری فعال با نهادهای روسی (چون سفر به کریمه مستلزم ویزای روسیه است) یا انتقال موقت یک گزارشگر اختصاصی روس به شبکه صابرین باشد.
یک تغییر مهم دیگر در تولیدات اخیر صابرین استفاده از زبان‌های مختلف است. تقریبا از ۱۲ مارس، صابرین شروع به انتشار حجم فزاینده‌ای از محتوای انگلیسی و روسی کرد. هرچند برخی مطالب قبلی آن به زبان انگلیسی بود، ولی این رویه نسبتا نامعمول بوده است. این کانال همین‌طور استفاده خود از پُست‌های دوزبانه عربی/روسی را در پوشش جنگ اوکراین افزایش داد که شاید نشانه‌ای از تمایل به بیان همبستگی با روسیه، کسب مخاطب روسی، یا هر دو باشد. تعداد کمی از دیگر کانال‌های شبه‌نظامیان هم شروع به انتشار پُست‌هایی به زبان روسی در روزهای اخیر کرده‌اند، ولی صابرین به مراتب از آنها بزرگ‌تر و پرنفوذتر است.
صابرین رسانه‌ای مشخصا طرفدار تهاجم
موضع صابرین در طرفداری از مسکو درون جریان مقاومت منحصر به فرد نیست، چون بسیاری از کانال‌های آنها از این موضوع خوشحال اند که اوکراین (متحد دشمن‌شان آمریکا) از سوی روسیه (کشوری که پیش از این با حمایتش از بشار اسد در سوریه، از منافع‌شان دفاع کرده) مورد حمله قرار گرفته است. اما صابرین از نظر شدت و صمیمیت حمایتش منحصر به فرد است ــو این با توجه به نفوذ غیرقابل انکارش بر دیگر کانال‌های مقاومت و رسانه‌های عراقی تحولِ مهمی است.
البته فعلا به نظر نمی‌رسد که مقاومت به طور کلی آماده حمایت قاطع از روسیه باشد. مثلا در ۲۷ فوریه، احمد محسن الحمیداوی (معروف به ابوحسین)، دبیرکل معزول کتائب حزب‌الله، با صدور بیانیه‌ای هر دو طرف جنگ را «ظالم» و «خونخوار» توصیف کرد و تاکید کرد که به اصطلاح محور مقاومت به نفع هیچ‌یک از طرف‌ها «نباید جانبداری کند». ولی بیانیه او در ادامه می‌گوید که «شکست غرب» در جنگ به نفع این محور است. او همین‌طور مدعی شد که روسیه از سوی آمریکا به این جنگ کشانده شد. اظهارات ابوحسین ظاهرا هیچ تاثیری بر پوشش صابرین نداشت، ولی نشان داد که در برخی بخش‌های مقاومت بر سر تبلیغات به سود روسیه همدلی وجود ندارد.
همرسانی در شبکه‌های اجتماعی
