مرور رای کشورهای خاورمیانه و آنچه مقامات منطقه درباره فوریت رای زمان جنگ در مجمع عمومی گفتند -یا نگفتند.
در واکنش به تهاجم روسیه به اوکراین، مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز دوم مارس، یک جلسه اضطراری ویژه تشکیل داد. در این جلسه، اعضای شورا با اکثریت قاطع (۱۴۱به ۵) به صدور قطعنامه‌ای رای دادند که حمله مسکو را محکوم کرد و از مسکو خواست تا نیروهای نظامی خود را از اوکراین خارج کند. سیزده کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا به این قطعنامه رای مثبت دادند، یک کشور علیه آن رای داد، چهار کشور منطقه رای ممتنع دادند، و یک کشور رای نداد (جزئیات آرا در زیر آمده است.)
چشمگیرتر از همه، امارات متحده عربی بود که با وجود رای ممتنع به قطعنامه مشابهی که در ۲۵ فوریه به ابتکار ایالات متحده آمریکا در شورای امنیت مطرح شد، این بار از پیشنهاد دهندگان قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل بود. از منطقه خاورمیانه فقط دو کشور با رای مثبت از قطعنامه شورای امنیت حمایت کرده بودند: کویت و ترکیه. قطعنامه مجمع عمومی با مشارکت چهار کشور منطقه پیشنهاد شد: اسرائیل، کویت، قطر، و ترکیه. قبل از نشست مجمع عمومی، نماینده امارات متحده عربی در سازمان ملل، درباره وضعیت انسانی ناشی از بحران فوق ابراز نگرانی کرد و خواستار پیشبرد دیپلماسی و گفت‌وگو با هدف پایان دادان به خصومت‌ها شد، اما از محکوم کردن صریح روسیه سر باز زد.
هرچند اسرائیل درخواست ایالات متحده آمریکا را برای شرکت در ارائه قطعنامه شورای امنیت رد کرده بود، اما برای طرح قطعنامه مجمع عمومی جزو پیشنهاد دهندگان بود. گیلعاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، در نشست مجمع عمومی سخن نگفت، اما نوآ فورمن، معاون سفیر، در تاریخ اول مارس در این زمینه اظهارنظر کرد (بنگرید به پس از این).
آرا و اظهارات
فهرستی که در پی می‌آید نشان می‌دهد که هر کشور منطقه در واکنش به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل چه واکنشی نشان داده است. اظهارنظرهای نقل شده در اینجا، گزیده‌ای از بیانیه‌های مکتوب و متن نطق‌های ارائه شده در مجمع عمومی است و گاهی از ترجمه انگلیسی اظهارات که مترجمان سازمان ملل تهیه کرده‌اند، استفاده شده است. تا زمان نگارش گزارش حاضر، نمایندگان کشورهای لیبی، مراکش، عمان، عربستان سعودی، و یمن در صحن مجمع عمومی بیاناتی ایراد نکرده‌اند، هرچند آرای آنها در اینجا آمده است.
الجزایر: ممتنع
«در حالی که کشور من الجزایر تحولات اوضاع و تشدید تنش در اوکراین را به دقت دنبال می‌کند، هیئت دیپلماتیک من مایل است تا یک بار دیگر تاکید کند که الجزایر به اصول و اهداف ملل متحد پایبند است… الجزایر تنها قادر است به همه تلاش‌ها و فراخوان‌های دیپلماتیک دیگری بپیوندد که با هدف تنش‌زدایی از وضعیت حاضر و در پیش گرفتن گفت‌وگو با هدف تقویت همزیستی مسالمت‌آمیز میان ملت‌ها برای حفاظت از صلح و امنیت جهانی انجام می‌شود.»
بحرین: رای مثبت
«ما بر اساس باور قوی خود به اهمیت اصول منشور ملل متحد، بویژه اصول مربوط به حسن همجواری و حل‌وفصل صلح‌جویانه درگیری‌ها، و در عین احترام به استقلال و تمامیت ارضی تمام کشورها، به پیش‌نویس قطعنامه رای مثبت می‌دهیم. پادشاهی بحرین بر حمایت از تمامی تلاش‌ها برای پایان دادن به خشونت‌ها و ازسرگیری گفت‌وگو و استفاده از ابزار دیپلماتیک لازم برای رسیدن به صلح تاکید می‌کند.»
مصر: رای مثبت
«مصر مایل است درباره پیش‌نویس قطعنامه که در دست رای‌گیری است و ما به آن رای مثبت داده‌ایم، بر این نکات تاکید کند...: یافتن یک راه‌حل سیاسی فوری برای پایان بخشیدن به بحران از طریق گفت‌وگو و روش‌های صلح‌آمیز… ما نباید ضرورت مقابله با دلایل ریشه‌ای بحران کنونی را نادیده بگیریم. مصر سوءاستفاده از تحریم‌های اقتصادی خارج از سازوکارهای چندجانبه بین‌المللی را رد می‌کند، زیرا تجربه‌های قبلی نشان داده است که چنین تحریم‌هایی می‌تواند عواقب وخیم انسانی به بار آورد و رنج و محنت مضاعفی را بر غیرنظامیان تحمیل کنند… مصر درباره پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بحران فعلی بر اقتصاد جهان هشدار می‌دهد. اقتصاد جهان هنوز از آثار و پیامدهای همه‌گیری (ویروس کرونا) رها نشده است، و اختلال در زنجیره تامین مواد اولیه و ترابری هوایی بین‌المللی بهترین شاهد برای آن است.»
ایران: ممتنع
«جمهوری اسلامی ایران درگیری کنونی میان روسیه و اوکراین را با نگرانی عمیق دنبال می‌کند… از دید ما این تصمیم‌ها و اقدامات تحریک‌کننده ایالات متحده آمریکا و ناتو است که پیچیدگی‌های کنونی در منطقه شکننده اروپای شرقی را تشدید کرده است. نگرانی‌های امنیتی روسیه باید محترم شمرده شود… ما معتقدیم که متن فعلی قطعنامه در مجمع عمومی فاقد بی‌طرفی و مکانیسم‌های واقع‌گرایانه برای حل مسالمت‌آمیز بحران است… دولت من کماکان خواستار قطعنامه‌ای جامع، صلح‌آمیز، با مضمونی پایدار برای بحران فعلی است؛ از جمله روش‌هایی چون آتش‌بس فوری و آغاز گفت‌وگو و همچنین ارائه کمک‌های بشردوستانه به مردم نیازمند. به دلایل فوق، هیئت من از رای دادن به پیش‌نویس قطعنامه امتناع می‌ورزد.»
عراق: ممتنع
«عراق از وخامت اوضاع و افزایش تنش میان فدراسیون روسیه و اوکراین ابراز تاسف می‌کند، و از تمام طرف‌ها می‌خواهد تا با اولویت دادن به گفت‌وگو و با استفاده از ابزار دیپلماتیک به این بحران رسیدگی کنند. ما از آنان دعوت می‌کنیم برای حل نگرانی‌های خود، محافظت از صلح و امنیت بین‌الملل، و در معرض تهدید قرارندادن جهان با بحران‌های اقتصادی و سیاسی ناشی از این وضعیت، به مذاکرات بازگردند. عراق از احتمال سوءاستفاده تروریست‌ها از این بحران و شکاف ناشی از این وضع در جامعه بین‌الملل، نگرانی عمیق خود را ابراز می‌دارد. این امر ممکن است مانع تلاش‌های بین‌المللی و دستاوردهای مشترک ما در جلوگیری از تروریسم و افراط‌‌گرایی خشونت‌آمیز شود. به دلیل پیشینه تاریخی ما در عراق و به دلیل رنج‌هایی که مردم ما به خاطر تداوم جنگ‌ها متحمل شده‌اند، عراق تصمیم گرفته است تا از رای دادن به قطعنامه امتناع ورزد.»
اسرائیل: رای مثبت، پیشنهادکننده
«حمله روسیه به اوکراین نقض جدی نظم بین‌المللی است. ما این اقدام را محکوم کرده‌ایم، و از روسیه می‌خواهیم که به درخواست‌های جامعه بین‌الملل مبنی بر توقف حمله و احترام به تمامیت ارضی و حق حاکمیت اوکراین توجه کند. اسرائیل مناسبات دیرینه و مثبتی هم با روسیه و هم با اوکراین دارد. با در نظر گرفتن روابط عمیق ما با هر دو طرف، مایل ایم که در صورت درخواست طرف‌ها در تلاش‌های دیپلماتیک مشارکت کنیم، و در چند هفته گذشته نیز تمام تلاشمان همین بوده است. اسرائیل نگرانی خود را درباره امنیت مردم در اوکراین، از جمله شمار زیادی از شهروندان اسرائیلی ساکن آن کشور و جمعیت یهودی قابل توجهی که در مناطق جنگ‌زده ساکن اند، اعلام می کند.»
اردن: رای مثبت
«اردن به پیش‌نویس قطعنامه‌ای رای مثبت داده است که به منظور تاکید بر حق حاکمیت کشورها و تمامیت ارضی و استقلال سیاسی آنها تدوین شده است... زیرا معتقدیم در مناسبات بین‌الملل نباید به زور متوسل شد، ]و[ به این دلیل که این اقدام ناقض مفاد حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد است… اردن مایل است تا ضرورت احترام به مقررات بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد را یادآوری کند که بر اساس آن نباید از زور علیه سایر کشورها و مردم استفاده کرد، و نباید از زور علیه حق تعیین سرنوشت بهره گرفت.»
کویت: رای مثبت، پیشنهادکننده
«مجمع عمومی ناتوانی شورای امنیت در انجام وظیفه خود در صیانت از صلح و امنیت در اروپا و جهان را به بحث گذاشته است. این سیستم چندجانبه… در حال عبور از یک مرحله حساس است که آزمونی واقعی برای سازمان ملل متحد در دفاع از ارزش‌ها و اصولی است که بر اساس آن بنا شده است. تحولات جاری در اوکراین به کشته و مجروح شدن صدها نفر و آوارگی بسیاری دیگر انجامیده است. این امر ما را ملزم می‌کند تا موضعی فوری و استوار برای حل مناقشه از راه‌های صلح‌آمیز اتخاذ کنیم. ما از مذاکرات میان روسیه و اوکراین در بلاروس به عنوان بارقه‌ای از امید استقبال می‌کنیم، و امیدواریم که نشست‌های دیگر در آینده به توافق صلح‌آمیزی در این درگیری بینجامد. کویت به عنوان یک کشور کوچک، و با توجه به تجربه دردناک ما در سال ۱۹۹۱ که تحت اشغال درآمده بودیم، مواضع اصولی خود را در پیروی از قوانین بین‌الملل و منشور ملل متحد محفوظ می‌دارد که مامنی برای کشورهای کوچک فراهم می‌آورد تا حق حاکمیت، تمامیت ارضی، و استقلال خود را حفظ کنند و مصداقی از مفهوم امنیت جمعی است. از این منظر، ما قاطعانه استفاده یا تهدید به استفاده از زور در میان کشورها را رد می‌کنیم… بر حمایت خود از تمامیت ارضی، حاکمیت، و استقلال اوکراین تاکید می‌کنیم، و از تمامی طرف‌ها می‌خواهیم تا به قطعنامه ۲۲۰۲ شورای امنیت پایبند باشند و با برقراری آتش‌بس برای نجات جان مردم و با رعایت خویشتنداری به بحران پایان دهند. ما از تمامی طرف‌ها می‌خواهیم که با پایبندی به قوانین بین‌الملل و حقوق بشر و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل که متضمن دفاع از غیرنظامیان است، به تعهداتشان عمل کنند… ما خواستار تسهیل ارسال کمک‌های انسان‌دوستانه بدون هیچ‌گونه محدودیت و مطابق تعهدات بشردوستانه هستیم.»
لبنان: رای مثبت
«لبنان به قطعنامه رای آری داد زیرا لبنان به عنوان یکی از اعضای موسس سازمان ملل متحد به اهداف و اصول منشور ملل متحد ایمان دارد… ما حملات، اشغالگری‌ها، و مداخله‌ها در امور داخلی لبنان را زندگی کرده‌ایم و ویرانی، خسارت، و دردی را تجربه کرده‌ایم که امروزه همچنان با پیامدهایش دست به گریبان ایم… ما در خاورمیانه به شدت نگران این جنگ هستیم نه فقط به دلیل تاثیرش بر اروپا، بلکه از این رو که به تجربه می‌دانیم آنچه در اروپا رخ می‌دهد، به اروپا محدود نمی‌شود، ]و[دو جنگ جهانی پیشین زخم‌های عمیقی بر چهره منطقه‌ای که سهم ما از جهان است گذاشتند، کشورها و امیدها را نابود کردند، و ما امروزه هنوز هم با پیامدهای آنها دست و پنجه نرم می‌کنیم. امیدوارم که همه ما از جنگ‌های گذشته درس بگیریم، و امیدوارم که از این لحظه به بعد فقط برای صلح کار کنیم.»
لیبی: رای مثبت
مراکش: رای نداد
عمان: رای مثبت
قطر: رای مثبت، پیشنهادکننده
در چند روز گذشته، جهان شاهد نتایج جنگی مسلحانه بوده است]… آنچه[ در آنجا رخ می‌دهد تهدیدها علیه صلح و امنیت بین‌المللی را افزایش می‌دهد. حاکمیت قطر از همه طرف‌ها می‌خواهد تا خویشتنداری پیشه کنند و برای حل مناقشه روش‌های صلح‌آمیز و دیپلماتیک را دنبال کنند. یکی از اصول روابط خارجی قطر… التزام به مفاد ماده دوم منشور ملل متحد است، که به حل مناقشات از طریق روش‌های صلح‌آمیز و خودداری از تهدید یا استفاده از زور علیه استقلال سیاسی و تمامیت ارضی تصریح می‌کند. با توجه به تعهد به این مفاد، قطر بر تمامیت ارضی، وحدت، و استقلال اوکراین در چارچوب مرزهای به رسمیت شناخته‌شده آن تاکید دارد. حاکمیت قطر ]تمامی طرف‌ها را ترغیب می‌کند[ تا در چارچوب حقوق بین‌الملل ]و[ منشور ملل متحد، به دنبال مذاکرات باشند و… به نتیجه‌ای برسند که شرایط تمام طرف‌ها را برآورده سازد. در پایان، حاکمیت قطر از همه طرف‌ها می‌خواهد تا به تعهداتشان مطابق با قوانین بین‌المللی بشردوستانه عمل کنند تا کمک‌ها و امدادرسانی به قربانیان به صورت امن و بدون مانع صورت پذیرد.»
عربستان سعودی: رای مثبت
سوریه: رای منفی
«سوریه به پیش‌نویس قطعنامه رای منفی می‌دهد و سیاست هژمونی غرب را که هدفش ایجاد بحران‌ها و به درازا کشاندن آنها، گسترش هرج‌ومرج، تقویت گزینش دلبخواهی و اعمال یک‌جانبه مقررات زورگویانه است، نفی می‌کند… کسانی که امروز در دفاع از منشور ملل متحد اشتیاق نشان دادند، باید همان شور و اشتیاق را درباره تداوم اشغالگری اسرائیل بر سرزمین‌های عربی و تعرض نیروهای ترکیه و ایالات متحده آمریکا علیه حاکمیت سوریه به نمایش بگذارند.»
تونس: رای مثبت
«تونس به نفع پیش‌نویس قطعنامه در حمایت از ارزش‌های منشور ملل متحد رای داد. بحران فعلی باید به شکل صلح‌آمیز، که راه‌حلی مطلوب برای جلوگیری از بروز تراژدی بیشتر انسانی است، حل‌وفصل شود. جهان شاهد جنگ‌های فرسایشی بسیاری بوده که زندگی مردم را به نابودی کشاندند. گزینه‌های نظامی قادر به حل هیچ بحرانی نیستند، اما گفت‌وگو می‌تواند تمامی اختلاف‌ها را حل کند و به یافتن مصالحه بینجامد. بحران فعلی در اوکراین در زمانی رخ می‌دهد که جهان در حال خروج از همه‌گیری کووید-۱۹ و آماده کردن خود برای مرحله‌ای جدید بر اساس همبستگی و همکاری است. ما مشارکت تمامی طرف‌ها در یافتن راه‌حل صلح‌آمیز را ترغیب می‌کنیم.»
ترکیه: رای مثبت، پیشنهادکننده
«با تشکر از شما بابت تشکیل این جلسه تاریخی و فوری، جلسه‌ای که دلیل فراخوان آن این بود که یک بار دیگر شورای امنیت نتوانست مسئولیت اصلی خود را انجام دهد، جلسه‌ای که به دلیل تجاوز غیرموجه، غیرقانونی و نامشروع به یکی از اعضای موسس سازمان ملل متحد و توسط یک عضو دائمی همان سازمانی تشکیل شد که هدفش حفظ صلح و امنیت است، جلسه‌ای که در نتیجه استفاده از حق وتو توسط همان کشور عضوی تشکیل شد که مرتکب تجاوز شده است. ما مجددا تاکید می‌کنیم که حمله نظامی روسیه به اوکراین اصولی را نقض می‌کند… که این سازمان بر آن بنا شده است، قوانین و ارکانی را نقض می‌کند که هدفشان جلوگیری از جنگ و حفاظت از نوع بشر در مقابل پیامدهای ویرانگر آن است. جامعه بین‌الملل نمی‌توانسته تماشاگر چنین اقدام تجاوزکارانه‌ای باشد. در قطعنامه امروز، ملل متحد صراحتا و با صدای بلند تاکید می‌کند که در مقابل نقض فاحش استقلال، حاکمیت، تمامیت ارضی، و وحدت سیاسی کشورهای عضو می‌ایستد. ما از روسیه می‌خواهیم که به خواسته‌های جامعه جهانی و… خواسته مردم روسیه برای توقف این عملیات نظامی توجه کند؛ نیروهایش را از اوکراین خارج کند؛ از تصمیم خود درباره… مناطق دونتسک و لوهانسک در اوکراین و همچنین ضمیمه کردن کریمه به خاک خود منصرف شود؛ و بدون معطلی به دیپلماسی و گفت‌وگو بازگردد. ما همچنین درخواست خود را برای ارائه ]اقدامات[بشردوستانه فوری تکرار می‌کنیم. ترکیه به عنوان همسایه و دوست مردم دو کشور اوکراین و روسیه، آماده است تا حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مناقشه را تسهیل کند.»
امارات متحده عربی: رای مثبت
«ما گزارش‌هایی درباره افزایش سریع شمار خسارات جانی به غیرنظامیان و آوارگی انبوه مردم دریافت کرده‌ایم؛ در ابعادی چنان بزرگ که در چند دهه گذشته در اروپا تجربه نشده است. امارات متحده عربی عمیقا نگران این تحولات است. با این حال، مسئولیت جمعی ما باید این باشد که از تمامی روش‌ها استفاده کنیم و کلیه ابزارها و کانال‌های دیپلماتیک را برای جلوگیری از وخامت بیشتر وضعیت انسانی به کار گیریم… همبستگی جهانی به این معنی نیست که بر درگیری‌های برخی نقاط جهان تمرکز و از جاهای دیگر غفلت کنیم. ما باید ذهنیت خود را از مدیریت درگیری به حل مناقشه تغییر دهیم؛ امنیت جمعی ما در گرو آن است… همه ما باید تلاش‌های سازمان ملل متحد برای ترویج گفت‌وگو، تلاش برای پایان خصومت‌ها، و رسیدگی به وضعیت انسانی کسانی را که شدیدا نیازمند کمک هستند، تقویت کنیم.»
یمن: رای مثبت
در تدوین این گزارش دیوید لشچاینر، کالوین وایلدر، امل سوکاریه،هانا لابو، مارگارت دنی، کارول سیلبر، گابریل اپستین، الکس شاناهان، و اسپنسر کوک، تحت حمایت برنامه دایان و گیلفورد گلیزر درباره رقابت قدرت‌‌های بزرگ و خاورمیانه، در انستیتو واشنگتن، مشارکت کرده‌اند.
