بریکس امارات را دعوت می‌کند؛ ‌نشانه دیگری از آغاز جهان چندقطبی

در بخش اعظم قرن بیستم، دیپلماسی بین‌المللی به ساز ابرقدرت‌ها رقصید. یک چرخش زلزله‌مانند در اوایل دههٔ ۱۹۹۰ رخ داد و آمریکا به تنها رهبر جهانی بدل شد. امروز که جهان با چالش‌های بی‌سابقه‌ای دست-و-پنجه نرم می‌کند که متضمن تلاش‌های جمعی است، هنجارهای حاکم بر روابط بین‌الملل بار دیگر در حال تجربه دگردیسی تازه‌ای است.

انتقال از یک جهان تک‌قطبی یا دوقطبی به یک جهان چندقطبی قدرت‌های میانی را به ایفای نقشی محوری سوق داده است. در عصری که راه‌حل‌ چالش‌های جهانی مستلزم اقدام جمعی است، قدرت‌های میانی تبحر دیپلماتیک و توان سازگاری خود را به میدان می‌آورند. آن‌ها می‌توانند نفوذ فرهنگی و اقتصادی خود را به عنوان پل‌های حیاتی برای پیشبرد ارزش‌ها، ترویج ثبات مالی، و تضمین صلح منطقه‌ای به کار ببرند.

 شمول همزمان شش عضو جدید در بریکس، از جمله حریفان و رقبای سابق مثل آرژانتین، مصر، اتیوپی، ایران، عربستان و امارات، در چشم‌انداز جهانی که به سرعت در حال تغییر است، ارزش قابل توجهی به تلاش‌های جاری برای پیشبرد دیپلماسی اقتصادی و آشتی سیاسی می‌افزاید.

امارات متحده عربی در مقطعی حساس به بریکس می‌پیوندد. ورای انگیزه‌های اقتصادی، این حرکت حاکی از میل امارات به تقویت نفوذ ژئوپولیتیک خود، تشویق همکاری چندجانبه، و سازگاری با جهان چندقطبی است.

امارات در همسو شدن با اقتصادهای اعضای بریکس می‌تواند جایگاه خود را به عنوان یک کانون تجارت جهانی و قطب تدارکاتی تثبیت کند. تجارت دوجانبه و در حال شکوفایی امارات-هند شاهدی بر این امر است؛ به لطف «موافقت‌نامه جامع همکاری اقتصادی» دو کشور، پیش‌بینی می‌شود حجم مبادلات تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد. چین نیز به بزرگ‌ترین شریک تجاری غیرنفتی امارات بدل شده است. تجارت بین امارات و برزیل هم از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ به میزان چشمگیر ۳۲ درصد افزایش یافته و در هفت ماه اول سال ۲۰۲۳ به سرعت ۸ درصد دیگر رشد داشته است. اگر امارات بخواهد به برنامه خود برای دوبرابر کردن تولید داخلی تا سال ۲۰۳۰ دست یابد، و کاهش وابستگی خود به نفت و تقویت اقتصاد دانش‌بنیان را ادامه دهد، تنوع‌بخشی امری حیاتی است.

در زمانی که تقابل جهانی رو به افزایش است، ابوظبی سرمایه‌گذاری بلندمدت در زمینه همکاری‌ها را بهترین راه پیش‌ رو می‌بیند. پیوستن به بریکس نفوذ ژئوپولیتیک امارات را افزایش می‌دهد، و امارات از اهمیت تحکیم روابط با بازیگران متنوع از قبیل آمریکا، چین، هند، روسیه و اتحادیه اروپا به‌خوبی آگاه است. امارات متحده عربی، از تصویب قطعنامه تاریخی برای مقابله با نفرت‌پراکنی و افراط‌گرایی تا تجدید ماموریت‌های صلح‌بانی سازمان ملل طی دومین دوره ریاستش بر شورای امنیت، نشان داده است که می‌تواند صدایی نیرومند برای چندجانبه‌گرایی باشد.

ورود امارات به بریکس چیزی بیش از صرفا رشد اقتصادی یا نفوذ سیاسی فراهم می‌کند؛ این فرصتی برای جذب استعدادها و سرمایه‌گذاری از طریق همکاری‌های استراتژیک است. شرکت‌های آی.تی هند هم‌اکنون از امارات به عنوان قطب دسترسی به بازارهای نزدیک منطقه‌ای بهره می‌برند. بیش از ۲۰۰ شرکت هندی در «جیتکس گلوبال ۲۰۲۲» (در دوبی)، بزرگ‌ترین رویداد تکنولوژی جهان شرکت کردند. همکاری‌های آموزشی با دانشگاه‌های برزیل هم می‌تواند به چشم‌انداز نوآوری امارات کمک کند. در سال ۲۰۲۲، شرکت «مبادله» در دو دانشگاه پزشکی در برزیل با تقریبا ۲۰۰۰ دانشجو سرمایه‌گذاری کرد.

امارات به عنوان یک تولیدکننده مهم نفت آماده است تا زمینه مشترکی با کشورهای بریکس در زمینه همکاری انرژی، انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت انرژی و توسعه پایدار پیدا کند. مثلا، امارات و هند نزدیک به امضای یک موافقت‌نامه اتصال دوطرفه انرژی تجدیدپذیر هستند. دو کشور توافق کردند که همکاری دوجانبه را در جهت شتاب بخشیدن به اقدامات اقلیمی گسترش دهند، از جمله همکاری دو بخش عمومی و خصوصی در تمام حوزه‌های مربوط به استقرار شبکه برق تجدیدپذیر، کارآیی کشاورزی، هیدروژن سبز و توسعه بازار کربن.

عضویت امارات در بریکس مویدی است بر چشم‌انداز استراتژیک آن برای تنوع‌بخشی در دنیایی که با تکاپوی پرتحرک قدرت‌های متعدد تغییر شکل می‌یابد. ابوظبی ورود خود را به بریکس به مثابه پیوستن به یک بلوک نمی‌بیند. برعکس، آن را به عنوان تنوع‌بخشی همکاری‌ها و بازارهای خود همزمان با حفظ روابط سنتی با اروپا و آمریکا می‌بیند. عضویت در بریکس این توان را به امارات می‌بخشد تا با روابط دیپلماتیکی که با آمریکا از طریق ابتکاراتی چون «آی۲یو۲» (اسرائیل، هند، امارات و آمریکا) و با چین از طریق گروه بریکس دارد، استراتژی همسویی چندجانبه خود را تقویت کند. چالاکی دیپلماتیک امارات، همکاری‌های اقتصادی نیرومند و تعهدش به چندجانبه‌گرایی نور امیدی در بحبوحه دورانی متلاطم است. در حالی که امارات خود را برای میزبانی کنفرانس کاپ۲۸ (Cop28) و سیزدهمین کنفرانس وزیران سازمان تجارت جهانی آماده می‌کند، کمک‌های این کشور به گفتگوهای بریکس در زمینه اقدامات اقلیمی، ضدتروریسم و توسعه پایدار می‌تواند ذی‌قیمت باشد.

در عرصه پیچیده روابط بین‌الملل، قدرت‌های میانی به عنوان محورهای همکاری ظاهر می‌شوند، و نفوذشان را برای ایجاد پل‌ها، تقویت صلح و ایجاد پیشرفت به کار می‌برند. سیر امارات به سمت عضویت در بریکس بازتابی از عزم این کشور برای شکل دادن به آینده روشن‌تر در جهانی است که تمنای همکاری دارد.

نیکولای ملادینوف هموند مهمان و برجسته سگال در انستیتو واشنگتن و مدیرکل آکادمی دیپلماتیک انور قرقاش است. این مقاله نخست در وب‌سایت نشنال منتشر شده است.