سنجش افکار عمومی امارات: کماکان دوستانه با آمریکا، متفرق در مورد اسرائیل، و خصمانه نسبت به ایران

اکثریت بزرگی از شهروندان امارات امروز می‌گویند آمریکا یک «دوست» (۱۷ درصد)، یا «شریک امنیتی» (۳۰ درصد)، یا «شریک تجاری» (۳۵ درصد) برای کشورشان است. وقتی به ‌طور مشخص‌تر سوال شد که اولویت اصلی سیاست آمریکا در منطقه چه باید باشد، پاسخ‌ها متفاوت و به این شرح بود: ۳۱ درصد با این گزینه موافق‌ اند که واشنگتن «کمک بیشتری به حل مناقشه فلسطین و اسرائیل بکند» که این درصد مختصری بیش از سال‌های اخیر بود. گزینه‌های دیگر: «کمک بیشتری به مقابله با تهدیداتی که از سوی ایران متوجه امارات است بکند» (۲۶ درصد)؛ و با فاصله کمی بعد از آن، «کمک بیشتری به ترویج دموکراسی و حقوق بشر در کشورهای عربی بکند» (۲۱ درصد)؛ و بعد «کمک اقتصادی و سرمایه‌گذاری بیشتری در کشورهای عربی بکند» (۱۹ درصد).

چین و روسیه هم رتبهٔ بالایی دارند؛ سه چهارم پاسخ‌دهندگان حتی پیروزی روسیه بر اوکراین را ترجیح می‌دهند.

اکنون بیشتر اماراتی‌ها هم به چین و هم به روسیه نگاهی به مراتب مطلوب‌تر دارند. چین عمدتا به عنوان یک شریک اقتصادی (۶۲ درصد) و بسیار بیشتر از یک شریک امنیتی (فقط ۱۰ درصد) یا یک دوست (۱۸درصد) محسوب می‌شود. ارقام قابل مقایسه برای روسیه به صورتی یکنواخت‌تر توزیع شده است: شریک اقتصادی، ۴۲ درصد؛ شریک امنیتی، ۳۲ درصد؛ دوست، ۲۱ درصد.

از همه این‌ها غیرمنتظره‌تر این است که سه‌چهارم اماراتی‌ها (۷۷ درصد) دست‌کم «تا حدی» با این فرضیهٔ بحث‌انگیز موافق‌ هستند که: «بهترین نتیجه در جنگ جاری بین روسیه و اوکراین، پیروزی روسیه خواهد بود، از جمله ضمیمه‌سازی بخش بزرگی از خاک اوکراین به روسیه». البته گفتنی است که این نظرسنجی مدت‌ها پیش از آن بود که ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین با تبلیغات فراوان برای سخنرانی در «نشست سران عرب» در کشور همسایه امارات، عربستان، دعوت شود.

سه‌چهارم با موشک‌پرانی از غزه به اسرائیل مخالف‌ اند؛ تقریبا نیمی از آن‌ها روابط اقتصادی با اسرائیل را می‌پذیرند.

از یافته‌های چشمگیر این نظرسنجی آن است که اکثریت قاطع (۷۶ درصد) شهروندان امارات می‌گویند «شلیک موشک یا راکت به اسرائیل از غزه» ‌ــ‌همان‌گونه که در عمل چند هفته بعد از انجام این نظرسنجی رخ داد‌ــ‌ «آثار منفی در منطقه» خواهد داشت. و در مورد سوالی متفاوت اما چه بسا مرتبط، اکثریتی تقریبا به همان بزرگی (۶۵ درصد) اثرات مثبتی برای «اعتراضات انبوه از سوی برخی از مردم اسرائیل علیه دولت جدید نتانیاهو» پیش‌بینی می‌کنند.

نگرش‌ها نسبت به روابط اقتصادی با اسرائیل یکسان نیست، ولی کماکان نسبتا مطلوب است. تقریبا نیمی از اماراتی‌ها (۴۵ درصد)، تقریبا به اندازه نظرسنجی‌های قبلی، موافق ‌اند که «داشتن برخی معاملات تجاری با شرکت‌های اسرائیلی، اگر به اقتصاد ما کمک کند، قابل قبول خواهد بود». به همین نحو، ۴۱ درصد اثرات «توافق مرز آبی بین اسرائیل و لبنان» را تا حدی مثبت می‌دانند.

اما بیشتر اماراتی‌ها کماکان در مورد همکاری با اسرائیل بر ضد ایران مردد هستند.

با این همه، در برخی سوالاتِ دیگر که جنجالی یا متکی به عواطف عمومی است و به عادی‌سازی روابط با اسرائیل مربوط می‌شود، افکار عمومی امارات به طور محسوسی کمتر مثبت است. برخلاف تصور نادرست رایج درباره «پیمان ابراهیم» که در خارج از امارات شایع است، فقط اقلیت کوچکی (۲۱ درصد) با این ایده موافق ‌اند که: «به‌رغم اختلافات‌مان با اسرائیل در موارد دیگر، برخی کشورهای عربی باید با اسرائیل علیه تهدیداتی که از سوی ایران متوجه ماست همکاری کنند». همچنین، سه‌چهارم (۷۴ درصد) با این گزینه، که عمدا صریح بیان شده، دست‌کم «تا حدی» موافق ‌اند که: «در صورت بروز زلزله یا دیگر بلایای طبیعی، همان‌گونه که اخیرا در سوریه و ترکیه شاهد بودیم، کشورهای عربی باید هرگونه کمک بشردوستانه را از سوی اسرائیل رد کنند». به ‌طور کلی، وقتی درباره اثرات منطقه‌ای پیمان ابراهیم پرسیده شد، فقط یک‌چهارم (۲۷ درصد) اکنون آن را مثبت می‌بینند ‌ــ‌تقریبا مشابه نظرسنجی‌های قبلی طی دو سال گذشته.

ایران را اکثریت بزرگی به چشم دشمن می‌بینند، هرچند عده کمتری خواهان جنگ با ایران یا دستیابی متقابل به سلاح‌های اتمی هستند.

در تقابل آشکار، اماراتی‌ها با اکثریت قاطع ایران را یک «رقیب» (۳۰ درصد) یا حتی «دشمن» (۵۵ درصد) کشورشان می‌بینند. این یکی از معدود پرسش‌هایی است که به ‌لحاظ آماری اختلاف مذهبی قابل ‌توجهی در مورد آن دیده می‌شود. در حالی که فقط ۹ درصد سنی‌های امارات می‌گویند ایران دوست یا شریک است، رقم متناظر در میان اقلیت کوچک شیعه این کشور بسیار بیشتر است: ۳۴ درصد.

به نحوی مشابه، فقط یک‌سوم (۳۵ درصد) اماراتی‌ها در کل اثرات مثبتی برای «احیای روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران» پیش‌بینی می‌کنند. در مقایسه، درصد نسبتا بزرگ‌تری (۴۶ درصد)، هرچند که باز هم اقلیت هستند، انتظارات مثبتی از «اقدامات برخی از دولت‌های عربی» ‌ــ‌از جمله امارات‌ــ‌ «برای احیای روابط با اسد در سوریه» دارند.

با این همه، این نظراتِ به شدت منفی درباره ایران به معنای میل گسترده عموم به مقابله نظامی با ایران، چه از سوی قدرت‌های خارجی یا خود کشورهای عربی، نیست. بر عکس؛ اکثریت قاطع اماراتی‌ها با این برداشت موافق‌ اند ‌ــو تقریبا نیمی از آن‌ها «به‌شدت موافق‌ اند»‌ــ‌ که: «یک حمله بزرگ نظامی از سوی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران بیش‌ازحد خطرناک خواهد بود، و به همین دلیل ایده بدی برای کشور ماست». به ‌طور معکوس، فقط اقلیتی (۳۹ درصد) از شهروندان امارات، چه سنی یا شیعه، با این گزینه موافق‌ اند که: «چون ایران اکنون بسیار در حال نزدیک شدن به ساخت بمب اتمی است، زمان آن رسیده تا یک کشور عربی هم بمب اتمی داشته باشد».

متدولوژی نظرسنجی

این تحلیل مبتنی بر یافته‌های نظرسنجی کشوری از پاسخ‌دهندگانی است که نماینده تنوع جمعیتی امارات و متشکل از ۱۰۰۰ شهروند بزرگسال بوده‌اند و بر اساس فرآیندهای احتمال‌سنجی استاندارد انتخاب شده‌اند. از کل جمعیت ۱۰ میلیونی این کشور، فقط حدود ۱ میلیون نفر شهروند امارات هستند. بقیه بیشتر کارگران مهمان (و گاهی خانواده‌های آن‌ها) از دیگر کشورهای عربی، آسیایی یا اروپایی هستند که مجوز اقامت موقت دارند. بیشتر نظرسنجی‌های افکار عمومی، برخلاف این یکی، بین شهروندان و مهاجران تمایزی قائل نمی‌شوند.

کنترل کیفیت سخت‌گیرانه و تعهد به رازداری در تمام مراحل از سوی شرکت مجری واجد شرایط، مجرب، و کاملا غیرسیاسی که کار میدانی را هدایت کرد انجام شده است. در مورد ترکیب جمعیتی، باید یادآور شد که دو سوم شهروندان امارات تنها در دو شهر از هفت شهر امارات سکونت دارند: ابوظبی (تقریبا ۴۰ درصد) و دوبی (۲۵ درصد)؛ این نسبت در نمونه آماری رعایت شده است. اما تحلیل آماری وجود تفاوت‌های نگرشی بسیار کمی را بر اساس محل سکونت در امیرنشین‌های مختلف یا حتی بر اساس سن (زیر یا بالای ۳۰ سال) نشان می‌دهد.

میزان خطا برای نمونه‌ای با این اندازه تقریبا ۳ درصد است. اما زیرمجموعه متناسب شهروندان شیعه آنقدر کوچک (N=88) است که ارقام مزبور را باید صرفا تقریبی دانست، و نه به ‌لحاظ آماری دقیق. جزئیات متدولوژیک بیشتر هم‌اکنون در پلتفرم داده‌های نظرسنجی تعاملی انستیتو واشنگتن در دسترس است.